De proefkolonie

In het Dagblad van het Noorden staat vandaag een advertentie voor De Proefkolonie. Het is een museum in Frederiksoord. In het museum staat de Kolonie van Weldadigheid centraal. Deze Koloniën waren een experiment van generaal en staatsman Johannes van den Bosch, om de armoede te bestrijden. Een vorm van volksverheffing, zou je kunnen zeggen.

De advertentie was me misschien niet opgevallen, als we onlangs met de Literatuurkring het boek Het Pauperparadijs hadden gelezen. Auteur Suzanna Jansen gaat op zoek naar haar familie, die generaties lang in de koloniën in Veenhuizen zaten opgesloten.

Het was een nobel en ideëel plan van de generaal. Geef armoedzaaiers een doel in hun leven, zodat ze hun leven weer op de rit kunnen krijgen. Dat kan door ze op een plek te zetten waar grond verzet moet worden. Op deze manier sla je twee vliegen in één klap: arme mensen verdienen weer hun eigen geld en krijgen een reden van bestaan, en het onontgonnen gebied wordt bewoonbaar gemaakt.

Helaas ging het ergens in dit plan verkeerd. Veenhuizen werd geen herstel-plek, maar een afvoerputje van de maatschappij. Een gevangenis voor sloebers. En die naam zijn de Koloniën van Weldadigheid nooit meer te boven gekomen.

Nu is die Weldadigheid een museum. Waar je kaartjes voor koopt.

Mysterie

December is begonnen. Sinterklaas is het land uit. Het dorpje Grou bereidt zich langzamerhand voor op Sint Piter. De rest van de wereld pakt pakjes in voor de Kerstman.

Ik lees een boek. Het Mysterie, van Jostein Gaarder. De Noorse schrijver is in staat om filosofie en religie op een eenvoudige manier onder woorden te brengen. Dat deed Gaarder met onder meer De Wereld Van Sofie. Maar het boek Het Mysterie mag er ook zijn.

Elk jaar in december lees ik over Joachim en zijn ouders, die het mysterie rond Elisabeth Hansen oplossen. Elk jaar verrassen me de details weer, die me niet eerder zijn opgevallen. Terwijl ik het al zeker tien jaar lees.

Almere

De stad Almere bestaat vijftig jaar. De eerste bewoners trokken 1 december 1975 in de nieuwste huizen. Een stad dat volgens wetenschap in elkaar is gezet. Je ziet het terug in onder meer de huizenblokken, die als dambord-vlakken naast elkaar zijn gezet.

Almere wordt in ieder geval één keer genoemd in een liedtekst. Henny Vrienten zingt er over in zijn lied Nooit Meer Naar Brabant:

je mag me overal begraven

als het moet in Almere Haven

breng me nooit meer naar Brabant, breng me nooit

(Henny Vrienten, De een is de ander niet. Leven in liedjes (Amersfoort: Uitgeverij De Harmonie, 2020), 125)

Ik weet niet welk beeld je dan krijgt van zo'n stad. Het is in ieder geval beter dan Noord-Brabant, waar de zanger is geboren en getogen. Zijn thuisprovincie is dus afgezakt tot een niveau lager dan een wetenschappelijk experiment in de polder.

Namen #3

Het sneeuwseizoen is begonnen. De eerste sneeuwlaagjes komen over de tuinen en straten. Een mooie dag voor weer een rijtje namen. Gewoon van het internet gehaald.

Koenraad Frans Julia (Koen) Geens

Koen Catharina Jozef Kennis

Hubert Ludovic Charlotte (Bob) Cools

Paul Hilaire Augusta Gheysens

Theodorus Bernardus Franciscus Maria (Theo) Brinkel

Dr.Gerardus Antonius Thaddeus Maria (Geert)(Geert) Reuten

Martijn Erasmus Smit

H.W. van Aylva baron van Pallandt van Waardenburg en Neerijnen

Mr. F.W.F.Th. baron van Pallandt van Keppel

David Thomassen à Thuessink van der Hoop van Slochteren

Dimmen Lodder

Christiaan Francies Mariette (Chris) Van den Durpel

Herman Frans Martha Brusselmans

Dirk Johanna Joris Vansina

Vincent Petrus Anna Sebastiaan Janssen

Jhr. Raphaël Alexander Johannes Boudewinus Maria van Nispen van Sevenaer

Ronny Cerille Elodie (Ron) Barbé

Pieter Helenus Wigbold Floris Tellegen

Bernardus Dominicus Hubertus Tellegen

Kristel Philemon Charlotte Verbeke

Hanne Stefanie Harry Verbruggen

Jhr.Mr. Leo Clemens Christiaan Otto Maria (Leo) van Nispen tot Sevenaer

Jhr. Franciscus Xaverius Jacobus van Nispen tot Pannerden

Berend-Jan Marie baron van Voorst tot Voorst

Emile Maria Mastenbroek

Antonius Bernardus Matthijs (Ton) Frinking

Jan Christoffel Gmelich Meijling

Wouterus Cornelis Anna Maria (Wouter) van Boxtel

Leonardus Johannes Petrus Maria (Léon) Frissen

Cornelis Eugène Jacob Maria (Cees/Kees) van Berckel

Franciscus Ignatius Jozef (Frans) Loefen

Désirée Schmalschläger

Jhr.Mr. Paul Theresia van der Maesen de Sombreff

Sebastianus Constantinus Johannes Josephus (Bas) Kortmann

Cornelis Johannes Henricus (Corjo) Jansen

Govaert Carolus Joannes Joseph van den Bergh

Antonius Alexis Hendrikus (Teun) Struycken

Arnoldus Johannes Nicolaas Maria (Arnold) Struycken

W.J.C. ridder Huyssen van Kattendijke

Epimachus Jacobus Johannes Baptista (Eppo) Cremers

Mr. Jacob Pieter Pompejus baron van Zuylen van Nijevelt

Jhr.Mr. Jacob George Hieronymus van Tets van Goudriaan

Jhr.Mr. M.W. de Jonge van Campensnieuwland

Jhr.Mr. W.C.M. de Jonge van Ellemeet

Johannes Baptista Gerardus Maria ridder de van der Schueren

Otto Frans Antoine Hubert van Nispen tot Pannerden

Aloysius (Louis) Catharina Hubertus Nicolaas Maria de Bekker

Egon Lodewijk Maria Theresia Jozef von Bönninghausen

Mr. Adolph Frederik Lodewijk graaf van Rechteren Limpurg Almelo

Adrianus Josephus Elisabeth Havermans

Amourricho Jahvairo Déshauntino van Axel Dongen

Jhr.Mr.Pieter Joseph August Marie (Joseph) van der Does de Willebois

Mr. Frans Joseph Frits Maria (Frans-Joseph) van Thiel

Gijsbertus Martinus Wilhelmus Franciscus (Martin) van Waning

Axel Laurent Angel Lambert Witsel

N.Th.P. Natascha Theresia Petrus Wingelaar

Yvonne Keuls

Afgelopen zondag overleed schrijfster Yvonne Keuls op 93-jarige leeftijd. Ze schreef dan negentig toneelstukken, hoorspelen en romans. Een deel van haar oeuvre is ook verfilmd.

Het boek Jan Rap En Z'n Maat uit 1977 werd twaalf jaar later verfilmd door Ine Schenkkan, die ook het scenario maakte. De filmmuziek was van de hand van Henny Vrienten. Hendrikus Cornelis Jacoba (Henny) Vrienten is natuurlijk bekend van de band Doe Maar, ooit opgericht door Ernst Jansz. Deze Indische muzikant is later getrouwd met actrice Jaloe Maat, die in Jan Rap de rol van Ali speelt.

Zo komen veel lijntjes bij elkaar: Indië, Doe Maar, Ernst Jansz, Henny Vrienten, filmmuziek, boeken, boekverfilmingen. Het is maar één van de manieren om Yvonne Keuls te herdenken.

Brainpower

Rapper Brainpower gaat volgend jaar de clubs langs vanwege zijn 25-jarig jubileum. Er zijn dagen dat ik niet naar zijn muziek luister. Maar ik denk wel eens aan Gertjan Mulder.

Hij is namelijk te horen op het album Klaar, de reünieplaat van Doe Maar. Brainpower is te horen in het nummer Als niet als, een van de singels van Klaar. Een lied over toeval, of de samenloop van het leven.

De kans dat Mulder dit lied laat horen in zijn tournee, acht ik minimaal. Deels omdat hij als gastzanger is te horen op dit lied, dus het is niet zijn eigen songs. Maar ook omdat Als niet als een Doe Maar-song is. Geschreven door Henny Vrienten, die inmiddels het tijdelijke voor het eeuwige heeft verruild.

De concertreeks van Brainpower begint 19 februari in Paradiso in Amsterdam. De verkoop van de tickets voor de tournee is al begonnen.

LANXESS Arena

Op sommige plekken komen muziek en literatuur samen. Zoals gisteravond in LANXESS Arena in Keulen. Dat weet ik, want ik was er bij. Samen met mevrouw Frits. Wij waren namelijk bij het concert van Bob Dylan in de Duitse stad.

Literatuur, want in 2016 kreeg Dylan de Nobelprijs voor de Literatuur toegekend. Muziek, want hoewel Dylan al drie jaar een vrijwel vaste setlist speelt, waren de uitvoeringen weer verschillend.

Mijn dertiende Dylan-concert. Dat had ik nooit kunnen bevroeden, toen ik in 2002 voor het eerst naar een optreden van de bard ging. Dat ik bijna een kwart eeuw later dertien stuks zou zien. Elk met eigen herinneringen. Eigen mooie dingen.

Nu bijkomen, de indrukken verwerken. Want naast Dylan, hebben we natuurlijk ook een miniem stukje Keulen gezien. Waaronder de Dom, om maar iets te noemen.