Slauerhoff

Mevrouw Frits en ik waren onlangs op Vlieland. We waren daar op huwelijksreis, nadat drie weken geleden we in de echt zijn verbonden.

Vlieland, het is het eiland waar de Leeuwarder dichter Slauerhoff vaak kwam. Je vindt overal sporen van hem terug op het Waddeneiland. Gedichten, bijvoorbeeld. Of een Slauerhoff-wandelroute.

Niet alleen op Vlieland tref je Slau, zoals zijn vrienden hem noemden. Ook bij de haven van Harlingen tref je een gedicht van hem. Op een restaurant lees je de geprojecteerde tekst:

Ik woon zoo ver van zee, zoo dicht bij haar;

't Storten der branden kan mij hier niet treffen.

Hoe kan ik zoo wanhopig klaar beseffen

Dat ik weer scheep zal gaan, voor 't eind van 't jaar.

Je treft het zomaar op straat aan. Op de muren.

Prophet Song

De Ierse schrijver Paul Lynch heeft de Booker Prize gekregen voor zijn roman Prophet Song. De prijs is de meest prestigieuze literatuurprijs in de Engelstalige wereld. Lynch werd voor zijn boek geïnspireerd door neonieuws, de Syrische burgeroorlog en de corona-pandemie.

Ik ben bij het lied The Prophet's Song van Queen. Het nummer is geschreven door gitarist Brian May en is terug te vinden op de elpee A Night at the Opera in 1975.

Het is het langste Queen-nummer - zelfs Bohemian Rhapsody is korter. Ik ben er nog niet achter of Lynch zijn boektitel heeft laten inspireren door het nummer van een halve eeuw geleden. Misschien wel, maar daarvoor zal ik het boek moeten lezen.

Ooit, als ik er tijd voor heb.

Kronieken #1 | Laatste kerkelijke week

Afgelopen zondag was het de Eeuwigheidszondag. In veel protestantse kerken zijn de gemeenteleden herdacht, die tussen de vorige Eeuwigheidszondag en deze editie zijn overleden. Je kunt het de protestantse versie noemen van Allerzielen.

De dag van Eeuwigheidszondag is niet willekeurig gekozen. Het is namelijk de laatste zondag van het kerkelijk jaar. Het kerkelijk jaar begint altijd met de eerste Adventszondag, de periode ter voorbereiding op het Kerstfeest.

Wat lees je in de week tussen Eeuwigheidszondag en Eerste Advent? Het is nog te vroeg voor een advents-dagboek. Maar het is weer te laat voor iets over rouwen en sterven. Misschien is zo'n week als deze dan ook geschikt voor een contemplatie, om te mijmeren.

Dat past wel in de donkere dagen, die zich nu steeds meer manifesteren.

Ondertussen is de week van de verkenning, de eerste fase van de kabinetsformatie, gebroken in de knop. PVV-senator Gom van Strien is bij het krieken van de dag alsnog opgestapt als verkenner. Afgelopen weekend kwam hij in opspraak, wegens vermeende fraude. Of Van Strien daadwerkelijk gefraudeerd heeft, is aan de rechter.

Mogelijk wordt Ronald Plasterk de nieuwe verkenner.

Plasterk was namens de PvdA in twee kabinetten minister. In het vierde kabinet van Jan Peter Balkenende (2007-2010) was hij de bewindspersoon op Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, in Mark Rutte's tweede ambtstermijn (2012-2017) voerde Plasterk het bewind op het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.

Tegenwoordig is Plasterk columnist in dagblad De Telegraaf. Maar Plasterk is niet de enige socialist die overstapt naar een rechtse partij (of omgekeerd). Margot Kraneveldt-van der Veen was tussen 2003 en 2006 Tweede Kamerlid voor de Lijst Pim Fortuyn, maar stapte op om een overstap te maken naar de Partij van de Arbeid. Voor die laatste partij zat zij twee keer in de Kamer, tussen 2007 en 2010 en als vervanger in 2012. Nu zit zij in de gemeenteraad van Zoetermeer, samen met die andere ex-LPF'er Hilbrand Nawijn (met zijn Lijst Hilbrand Nawijn).

Eduard Bomhoff was jarenlang lid van de PvdA, toen hij in 2002 werd gevraagd om minister te worden voor de LPF. Dat deed de hoogleraar monetaire economie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Hij werd minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en vice-premier namens het LPF-smaldeel. Maar Bomhoff kreeg het aan de stok met partijgenoot Herman Heinsbroek, die als minister verantwoordelijk was voor Economische Zaken.

Beide bewindspersonen traden een dag na de begrafenis van prins Claus af - en het eerste kabinet van Balkenende struikelde al in minder dan 90 dagen. Over die periode schreef Bomhoff het boek Blinde Ambitie.

Misschien is dat boek wel een aanrader voor deze week.

Koran

Edwin Wagensveld, de voorman van de radicaal-rechtse groepering Pegida, is veroordeeld tot veertig uur taakstraf wegens groepsbelediging. Hij noemde de Koran een fascistisch boek.

Door dit bericht moet ik denken aan het lied Precious Angel van Bob Dylan. Het nummer is terug te vinden op de elpee Slow Train Coming uit 1979, de eerste uit het gospel-drieluik van de zanger. In Precious Angel zingt Dylan onder meer:

Sister, lemme tell you about a vision I saw

You were drawing water for your husband, you were suffering under the law

You were telling him about Buddha, you were telling him about Mohammed

in the same breath

You never mentioned one time the Man who came and died a criminal’s death

Is het een aanklacht tegen de Islam? Is het een evangelisatie-tekst, om 'sister' te overtuigen van de bevrijdende boodschap van het christelijk geloof?

Ernst Jansz haalde het nummer aan in zijn college over Bob Dylan. Volgens Jansz is het een liedjesliedje. Maar met zo'n couplet tégen het boeddhisme en de islam, is een religieuze component niet te negeren. Misschien een verkapt liefdesliedje, maar vooral een uiting van 's mans nieuwe levensovertuiging.

Edwin Wagensveld zal aan Dylan geen boodschap hebben, schat ik zo in. Als ik het verkeerd heb, mag Pegida me uiteraard benaderen. Ik sta open voor elke vorm van nuance. Mits natuurlijk onderbouwd.

Nightmare On Elm Street

In Nederland houden we ons vandaag bezig met de verkiezingen voor een nieuwe Tweede Kamer. Aan de andere kant van de grote plas, in de Verenigde Staten, is het een totaal andere dag. Precies zestig jaar geleden werd president John F. Kennedy vermoord in Dallas, terwijl hij op campagne was voor zijn herverkiezing als Amerikaans staatshoofd.

De Amsterdamse band a balladeer, rondom frontman Marinus de Goederen, maakte in 2008 een liedje over deze moordaanslag. Het heet Nightmare On Elm Street en is terug te vinden op het album Where Are You, Bambi Woods?

Maar ook Bob Dylan besteedt in een van zijn songs aandacht aan de moord op de charismatische president. Murder Most Foul, zeventien minuten lang, en Dylan's eerste nummer 1-notering in de Verenigde Staten - terwijl het nummer in 2020 verscheen.

Robert F. 'Bobby' Kennedy was minister van Justitie in het kabinet van zijn broer. In 1968 voerde hij campagne om zelf ook president te worden. Hij werd in juni '68 in het Ambassador Hotel in Los Angeles door Sirhan Sirhan vermoord. Maar daar zijn dan geen liedjes over geschreven.

Steek Napoleon

Een zwarte vilten steek van de Franse keizer Napoleon Bonaparte (1769-1821) heeft op een veiling in Parijs 2,1 miljoen dollar opgebracht.

Wat zou Martin Bril hier van vinden? De schrijver had een fascinatie voor de kleine keizer. Bril schreef in 2008 een boekje over Napoleon. Hij kreeg hier een jaar later de Bob den Uyl-prijs voor, "een onwaarschijnlijk evenwicht tussen kennis en ervaring, tussen planning en nonchalance, tussen het persoonlijke en politieke, een boek dat als voorbeeld kan dienen en tegelijk door niemand anders dan door deze auteur geschreven had kunnen worden."

De uitreiking van de prijs heeft Bril niet meer meegemaakt; een dag na de uitreiking overleed de columnist aan de gevolgen van slokdarmkanker.

Jammer.

De steek van Napoleon zou een mooi Brilliaans verhaal hebben opgeleverd.

Vlieland

Vorige week zijn mevrouw Frits en ik getrouwd. Bob Dylan speelde die dag een belangrijke bijrol. Niet in de laatste plaats vanwege zijn mooie liedje Wedding Song uit 1974. Het is de afsluiter van de elpee Planet Waves, de enige studioplaat die Dylan met The Band heeft opgenomen.

Als huwelijksreis zijn we naar Vlieland gegaan. Een midweek in een hotel aan zee. We hebben ons uitstekend vermaakt op het autoluwe Waddeneiland.

Het is het eiland waar Liesbeth List is opgegroeid, als pleegkind van de vuurtorenwachter.

Het is het eiland waar Slauerhoff warme herinneringen aan heeft.

En het is het eiland waar we op de boot terug naar het vaste land schrijfster Yvonne Keuls zagen rondhangen. In gezelschap. Dus je spreekt de grande dame van de Nederlandse literatuur niet aan.

Psalm 23

De dominee preekte vanmiddag over psalm 23. Een mooie psalm, omdat hierin de zorg van de herder voor zijn schaap wordt uitgebeeld.

Maar ik ben bij deze tekst in Zeeland. In Zeeuws-Vlaanderen, het Belgische gedeelte van Zeeland. Ik zie mezelf bij muzikant Broeder Dieleman op de bank zitten. Hij zingt. En hij zingt mooie teksten.

de Heere is mijn herder

zieng ik en fluuster zacht

mie za niks ontbreken

ik ga zingend deu de nacht

waa net as in de morgen

Jezus op me wacht

en ik e nog nooit het licht gezien

ik ed een tafel, een bed

een stoel bie het raam

daar buten is

butenste duusternis

Daar kan ik weer even mee vooruit.

De troost van het verdriet

In het Nederlands Dagblad stond maandag een artikel over huilende Mariabeelden in Oirsbeek. Bij het Limburgse stel Leon en Susannah Meessen huilen de vele religieuze prenten en beelden bloedige tranen. Regisseurs Kees-Jan Mulder en Jaap van Heusden maakten er de documentaire ‘Het wonder van Oirsbeek’ over: Een ‘superreformatorische beeldenstorm’. De film beleefde maandag 30 oktober haar première op televisie.

Ik ben met mijn gedachten gelijk bij Daniël Lohues. Op de cd Vlier uit 2018 staat het liedje Ogen van Maria. 'n Mamme veur de wereld. Geleuf heur en dan zie'j ja, de troost van 't verdriet, in de ogen van Maria.