Beatrix

Prinses Beatrix viert vandaag haar 86e verjaardag in huiselijke kring. Ze behoort tot de sterken onder ons, gezien haar al hogere leeftijd.

Huiselijke kring. Mooie uitdrukking. Reden genoeg om zelf ook in huiselijke kring haar verjaardag te vieren. Dat doe ik met het boekje Portret van prinses Beatrix. Dat boek is geschreven door Hella S. Haasse, ter gelegenheid van de 18e verjaardag van de toenmalige kroonprinses.

Het boekje verscheen in 2013 opnieuw, toen de vorstin de troon aan haar zoon overliet.

Het boek 1984

Bij de ND Boekenclub, dat begin dit jaar van start is gegaan, lezen we het boek 1984 van George Orwell. Twee maanden hebben we de tijd ervoor, de maanden januari en februari. Zo'n boekenclub is een mooie gelegenheid om een boek te lezen dat je wel kent, maar nooit gelezen hebt.

Zo is het mij vergaan bij dit boek.

In mijn boekenkast staat een boek van de Vlaamse schrijver Marc Wildemeersch. In 2010 verscheen bij uitgeverij In de Knipscheer zijn boek De man die Belg wilde worden, over Georges Kopp. De twee mannen kennen elkaar vanuit hun militaire verleden.

Orwell baseerde het personage O'Brien op Kopp.

Interessant boek om weer te lezen, naar aanleiding van het eerste boek uit de Boekenclub.

Kronieken #3 | Napoleon

Vlak voordat mevrouw Frits en ik naar de film Napoleon gingen, dook ik nog even onder bij de Leeuwarder platenboer Wobbe. Even struinen. Ik kwam er de elpee Mijn Hart Slaapt Nooit van Henny Vrienten tegen. Niet dat ik er deze keer expliciet naar zocht, maar soms kom je iets zomaar tegen.

Deze elpee is een vinyl-uitgave van de tweede solo-cd van Vrienten. En tot vorig jaar de enige solo-plaat die niet als elpee is uitgebracht. Waarschijnlijk omdat in die jaren, begin jaren 90, het vinyl had afgedaan ten gunste van de digitale opmars van de cd.

Maar nu vond Music On Vinyl het een goed idee om het album alsnog uit te brengen op was. In dit geval op rood vinyl. Een gelimiteerde opgave van in totaal 1000 stuks; mijn exemplaar is versie 276.

Maar ik kwam dus niet voor Vrienten.

Ik was onderweg naar de bioscoop. Om de film Napoleon te zien. Een merkwaardig detail is de taal in de film. Alle personages spreken Engels. Als Fransen iets niét doen, is het een woord buiten de grens spreken. Laat staan Engels, want Fransen hebben het niet zo op die 'eilanders'. Waarom zou Napoleon vloeiend Engels spreken? En die tsaar Alexander, alsof die zoveel Engels sprak. Maar in deze film keuvelen de kleine keizer en de jonge tsaar gezellig in het Engels.

Ik moest denken aan Martin Bril. In april 2008 publiceerde hij het boek De Kleine Keizer, Verslag van een passie. Het zijn gebundelde verhalen die hij voor de Vlaamse krant De Morgen schreef; een jaar later ontving hij er de Bob den Uyl-prijs voor, vlak voor zijn overlijden.

Dat boek van Bril heb ik uit de kast gepakt. In vrijwel één adem uitgelezen. Omdat Bril op een toegankelijke wijze en in hapklare brokken zijn verhalen presenteert. Maar vooral ook vanwege de heerlijke schrijfstijl van Bril. Volgens de jury van de Bob den Uyl-prijs is dit boek "een onwaarschijnlijk evenwicht tussen kennis en ervaring, tussen planning en nonchalance, tussen het persoonlijke en politieke, een boek dat als voorbeeld kan dienen en tegelijk door niemand anders dan door deze auteur geschreven had kunnen worden."

Mooi.

En dan met Vrienten op de achtergrond. Je kunt het slechter treffen, zo'n weekend.

1984

Momenteel ben ik bezig in het boek 1984 van George Orwell. Een roman over een totalitaire staat, dat zich afspeelt in 1984. Het jaartal is niet helemaal willekeurig gekozen, het is het spiegelbeeld van (19)48, het jaar dat Orwell zijn boek schreef.

In 1984 gaat het onder meer over Big Brother. Grote Broer. In 1984 nam de band Doe Maar afscheid van het publiek. Een van de laatste nummers die de band opnam, heet Grote Broer. Grote Broer is hier en hij ziet alles. Big Brother is watching you.

Het is een tekst van Ernst Jansz, de zanger en toetsenist van Doe Maar. Hij laat zich voor zijn teksten vaker inspireren door de (Nederlandse) literatuur. Zoals met titels. Nooit Meer Slapen is een roman van W.F. Hermans, maar ook een Doe Maar-song.

Hetzelfde geldt voor de solo-nummers Een Ogenblik In De Wind en Een Dagje Aan Het Strand. Het eerste liedje heeft dezelfde titel als een boek van de Zuid-Afrikaanse schrijver André P. Brink, de andere titel is ontleend aan een boek van Heere Heeresma.

Leuk om op zo'n verkapte manier met literatuur kennis te maken.

Mei-inoar lêze

Lezen brengt samen. Lêze bringt byinoar. Dat is de boodschap van een advertentie in de Leeuwarder Courant, deze week. De boodschap komt van de organisatie achter Leeuwarden City Of Literature. Want dat is de Friese hoofdstad: UNESCO City of Literature.

Het doel van deze steden is om literatuur te bevorderen. Op elke denkbare manier. Dus ook met leesclubs. Dat gebeurt vanaf januari in diverse bibliotheken en boekhandels. Niet alleen in Leeuwarden, maar ook in de hele provincie.

De teksten worden ter plekke uitgedeeld en hardop voorgelezen. Dat komt goed uit. Je hoeft je niet voor te bereiden. Dat kan ook niet. Wel kun je vertellen wat deze literatuur met je doet. Maak je kennis met teksten en auteurs van die teksten. Kennismaken met andere literatuurliefhebbers.

Binnenkort maar langs dbieb in Leeuwarden. Voor een woensdagochtend literatuur.

Marc Chavannes

Afgelopen week is journalist Marc Chavannes overleden. Hij was onder meer werkzaam bij NRC Handelsblad. Ook was hij hoogleraar journalistiek aan de Rijksuniversiteit Groningen - maar dat was ruim voordat ik de Groninger universiteit bezocht.

Maar de naam herkende ik wel. Omdat hij samen met Liesbeth Wytzes een biografie schreef over HJ Schoo, bekend van het weekblad Elsevier. Het boek HJ Schoo - Over leven, denken en werk van een humaan radicaal realist verscheen in 2015 bij de boekenuitgeverij van Elsevier.

Dat boek heb ik in de kast staan, als een van de journalistieke boeken. Een vlotte kennismaking met een bekend redacteur.

Maar daar redde ik het leven van Chavannes niet mee.

Gijsbreght van Aemstel

Eeuwenlang. Letterlijk. Zo lang wordt in de eerste week van januari de Gijsbreght van Aemstel van Joost van den Vondel opgevoerd. In eerste instantie ter gelegenheid van de opening van de schouwburg van Van Campen, de eerste schouwburg van Amsterdam. Nu in hotel The Dylan, dat op dezelfde plek staat als de afgebrande schouwburg.

Nog altijd wordt dit toneelstuk opgevoerd. Mevrouw Frits en ik waren hier zaterdag, bij de matinee-voorstelling. We hebben genoten van het verhaal over de belegering van de stad en de dappere strijd van Gijsbreght.

Een mooi toneelstuk om te lezen bij een boekenclub of literatuurkring.

Herman Koch heeft uitgezaaide prostaatkanker. Das niet fraai. Maar wel een goede aanleiding om opnieuw in zijn literaire oeuvre te duiken. Omdat voor een goed boek altijd een reden is. Dat is misschien een troostende gedachte voor een schrijver. Niet dat je gelezen wilt worden, maar dat je schrijft - je bewijst dat je leeft of hebt geleefd. Dat anderen van je pennevruchten genieten, geeft dan zin en betekenis aan je leven.

Net als een toneelstuk dat al eeuwenlang wordt uitgevoerd.

ND Boekenclub

Gelukkig nieuwjaar. Veel leesplezier gewenst voor in 2024.

Ik ben dit jaar begonnen met het aanmelden voor een leesclub. De club van lezers van het Nederlands Dagblad. Zes boeken gaan we dit jaar lezen. Om te beginnen met 1984 van George Orwell. Om vervolgens met elkaar door te spreken over de thema's van de boeken.

De overige vijf boeken zijn nog onbekend. Maar het zal ongetwijfeld verrassend zijn.