80e sterfdag

Het is vandaag de tachtigste sterfdag van der Führer, Adolf Hitler. Een dag eerder trad de nazi-leider in het huwelijk met Eva Braun. Onder bijzondere omstandigheden: de nazi's zaten in de Führerbunker te Berlijn.

Angela Lambert schrijft in haar biografie Het Verloren Leven van Eva Braun gedetailleerd hoe de Führer en zijn echtgenote uit het leven stapten. Met de Russische granaten op de achtergrond.

Ruim een week later capituleerde het Derde Rijk. Daarmee was de Tweede Wereldoorlog op het Europese continent ten einde. In Azië ging de oorlog tegen de jappen nog even door.

De Bleek Kronieken #1

Vorige week overleed Mischa Wladimiroff, tijdens zijn werkzame leven onder meer 'vriend van het hof', het Joegoslavië-tribunaal in Den Haag.

Jonkheer Michaïl Wladimiroff werd geboren in 1945 in Den Haag. Zijn vader kwam uit een Russische adellijke familie, zijn moeder was een Friezin. Hij studeerde rechten in Leiden en begon in 1972 zijn loopbaan als advocaat.

Zijn naam brengt me naar die andere Nederlands-Slavische man: Alexander (Harry Joan Frans Silvius) Münninghoff. Zijn boek De Stamhouder vond ik een mooi boek. Omdat het een persoonlijk verhaal was, maar ook omdat het de Tweede Wereldoorlog betreft. En de familiekroniek, met zijn eigen gevoeligheden, dat is zo herkenbaar.

Over een paar weken is in Leeuwarden het project Klein Geluk bezig. Honderd dagen lang literaire lichtpuntjes. Dat wordt gedaan vanuit Leeuwarden UNESCO City of Literature. Ik ben benieuwd welke lichtpuntjes ik te zien krijg.

Paulien Cornelisse is het nieuwe jury-lid van de televisie-quiz De Slimste Mens. Zij houdt van taal. Hopelijk komt dat ook in haar nieuwe baan duidelijk naar voren.

Tot slot, over je gezicht laten zien gesproken, een muurschildering van Anne Frank in Amersfoort is vernield. Een onbekende heeft het gezicht van het meisje uitgewist. Het kunstwerk werd 16 jaar geleden door Bas 'Repelsteeltje' van Oudheusden gemaakt. De man is niet heel erg boos: "Het is niet vernield door een aantal jochies dat even langs kwam lopen. Het is best netjes gedaan. Het voelt alsof er een boodschap achter zit."

Het zijn zomaar wat literaire berichten, korte verhalen. In feite wordt zo mijn wereld, de wereld waar ik belangstelling voor heb, geboekstaafd. Een kroniek.

Bergen-Belsen

Gisteren was het de 'bevrijdingsdag' van Leeuwarden. Canadese soldaten kwamen via de Groningerstraatweg de stad in. Duitse bezetters hadden toen al het spreekwoordelijke hazepad genomen.

Een kleine 350 kilometer verderop waren de Britse geallieerden in Bergen-Belsen. Deze militairen bevrijdden dit concentratiekamp. Het kamp Bergen-Belsen werd na de bevrijding met de grond gelijkgemaakt en afgebrand, vanwege het zeer hoge risico van besmetting met tyfus en luizen.

Een van die overlevenden was Ischa Meijer en zijn ouders Jaap en Lize Meijer - Voet. Hoewel? Eigenlijk net niet, want de Meijers waren een paar dagen eerder met een transport uit het kamp vertrokken, met Theresienstadt als bestemming. Daar zijn ze nooit aangekomen.

Ook schrijver Abel Herzberg en psychiater Louis Tas zaten in dit verloren transport.

Maar niet Anne en Margot Frank. De zusjes overleden een paar weken voordat de Britten kwamen, in de veronderstelling dat de andere Achterhuis-onderduikers waren vergast. Wat zou er gebeurd zijn als ze wisten dat vader Otto nog leefde? Weliswaar in de ziekenbarak van Auschwitz, met de dood voor ogen, maar wel al in januari '45 bevrijd door de Russen?

Bevrijding, oorlog, de verhalen van vrijheid en kampen kunnen niet zonder elkaar. Ook niet na 80 jaar. Opdat we niet vergeten.

Bicornus

Tijdens mijn middagwandeling passeerde ik het bevrijdingsmonument Bicornus. Dit monument is te vinden aan de Lycklamastins. Op het moment van passeren stonden basisschoolleerlingen bij de Bicornus. Geen gek moment: het is vandaag de 80e bevrijdingsdag van Leeuwarden.

Die 15e april 1945 trokken de Canadezen via de Groningerstraatweg de stad binnen. De Duitsers waren die nacht ervoor al vertrokken, waardoor er nauwelijks tot niet werd gevochten.

De oprichting van het monument was een initiatief van het Comité Verzetsmonument Camminghaburen. Het is een eerbetoon aan vrouwelijke verzetsstrijders. De sculptuur van Tilly Buij werd in 1996 onthuld.

In het boek NOS 75 Jaar Bevrijding wordt het Leeuwarder ontzet niet vermeld. Gelukkig is op internet wel het een en ander te vinden, zoals op de site van 4 en 5 mei en de site Liberation Route Europe.

En er is het boek van Hessel de Walle, over vrouwen van het Friese verzet. Mooi om dat boek maar weer eens uit de kast te trekken en de komende tijd te lezen.

Keith Bakker

De Amerikaans-Nederlandse voormalige hulpverlener en mediapersoonlijkheid Keith Bakker is overleden aan de gevolgen van hartfalen. Bakker was bekend als ervaringsdeskundige in de verslavingszorg.

Schrijver Leon Verdonschot kwam in 2010 met het boek Keith Bakker: Pushing The Limits, waarin hij het levensverhaal van de man publiceerde. Dit boek staat inmiddels een tijdje in mijn boekenkast, nadat ik Verdonschot zag optreden.

Het optreden van Leon was samen met Nico Dijkshoorn, voor hun literaire theatershow Ook Voor Vrouwen. Ze lazen om en om verhalen voor uit hun eigen oeuvre, afgewisseld met optredens van Dijkshoorns band The Hank Five. Een van de verhalen die Verdonschot vertelde, ging over een dag met Keith Bakker. Ik meende dat dit verhaal in de biografie stond, maar ik kon het niet meer terugvinden.

Bakker is een Amerikaans-Nederlandse ex-verslaafde. Vanuit zijn ervaring heeft hij anderen geholpen in het afkicken. Verdonschot schreef een boek over Bakker en was een middag mee met hem op pad, in een afkickkliniek in Groningen. Daar zaten kinderen, die van hun verslaving wilden afkomen.

De Amerikaanse singer-songwriter en gitarist John Hiatt was er ook. ’s Avonds zou hij optreden in een concertzaal. Hij had een paar uur vrij en bezocht de kliniek. Nadat Hiatt wat had gespeeld en ervaringen waren gedeeld, vroeg een meisje of hij de man was van Have A Little Faith In Me. Want dat nummer kende dit meisje. Haar moeder zat ’s ochtends aan de keukentafel, met een fles alcoholische drank voor zich. Als ze weer gedronken had, zong ze Have A Little Faith In Me.

Nadat Verdonschot dit verhaal met het publiek had gedeeld, speelde The Hanks Five het nummer van Hiatt.

Bakker is 64 jaar geworden.