Duizelingen

Ik verheugde me op het nieuwe seizoen van Zomergasten. Schrijver Adriaan van Dis zou de presentatie op zich nemen. Eerder was Van Dis ook al de interviewer in dit praatprogramma (1999-2002).

Maar helaas: op doktersadvies moet Van Dis dit seizoen aan zich laten voorbijgaan. Hij heeft last van "extreme duizelingen", vertelt de 77-jarige auteur in zijn podcast Van Dis Ongefilterd.

De VPRO maakte vrijdag bekend dat Van Dis het interviewprogramma moet missen om gezondheidsredenen, maar vertelde niet wat er aan de hand was. De schrijver zegt in zijn podcast dat hij op doktersadvies "strikte rust" neemt.

Nu krijgt elke Zomergast-avond een eigen presentator: veteranen van dit programma nemen elk een aflevering voor hun rekening. Deze gastheren en gastvrouwen zijn Janine Abbring, Jelle Brandt Corstius, Hanneke Groenteman, Peter van Ingen, Margriet van der Linden en Joris Luyendijk.

Zondag 21 juli, over drie weken dus, is de eerste aflevering.

Over duizelingen gesproken, eerder werd al bekend dat de Britse popgroep Queen haar muziekrechten heeft verkocht aan Sony Music. Voor een slordige 1 miljard euro. De platenmaatschappij gaat nu over het gebruik van muziek van Queen in bijvoorbeeld reclames, series en films. De enige winst die niet in de zakken van Sony Music verdwijnt, is die uit optredens. Bandleden Brian May en Roger Taylor toeren nog steeds onder hun bandnaam met zanger Adam Lambert.

De muziekcatalogus van de band is weliswaar lucratief, maar wel bescheiden. De omvang is minder groot dan die van Bob Dylan. De Amerikaanse zanger verkocht zijn muziekrechten ook, maar toen voor 'slechts' 300 miljoen dollar (250 miljoen euro). Nou ja, het verschil moet er zijn, zullen we maar zeggen.

Biografie Henny Vrienten

Sportcommentator Leo Oldenburger heeft een biografie over Henny Vrienten geschreven. Zeker niet onverdienstelijk. Oldenburger geeft een eerlijk beeld van de zanger, die twee jaar geleden aan longkanker overleed.

Het is een lofzang op Vrientens werk geworden. Voor het boek sprak Oldenburger met collega-muzikanten, die nauw rondom Vrienten te vinden waren. Daardoor komt weinig aan bod van het privé-leven van Vrienten. Het gaat immers om het werkzame leven van de bassist.

Wat duidelijk wordt in deze levensbeschrijving, is dat Vrienten door en door gedreven is. Met een werkethos dat je eigenlijk alleen bij collega's als Leonard Cohen en Nick Cave vindt. Hard werken, en geef de mensen wat ze willen. Een les die Henny van zijn vader Simon, timmerman van beroep, leerde: als iemand je vraagt om een stoel, geef je hem een stoel.

De biografie leest als het sportcommentaar van Oldenburger: vlot, onderhoudend, met een lichte vooraankondiging van wat nog komt ("Blijf luisteren!"), maar vooral met een heldere insteek. Namelijk het schetsen van een beeld over de muzikant Vrienten.

Ook voor doorgewinterde Doe Maar-fans heeft het boek de nodige nieuwe informatie, leuke zijsprongetjes. Maar ook mooie informatie over hoe Vrienten zich in de breedte van de muziek ontwikkelde: als liedjesschrijver voor anderen, als bassist in een band, als filmmuziek-maker, als componist voor Sesamstraat en Klokhuis, en als poëzieliefhebber.

Jammer dat die longkanker een voortijdig einde maakte aan het leven van Henricus Cornelis Jacoba 'Henny' Vrienten.

Undercover aan het Werk

Het boek Undercover aan het Werk van journalist Jeroen van Bergeijk heeft de Brusseprijs 2024 gewonnen. Deze juryprijs voor het beste Nederlandstalige journalistieke boek bestaat sinds 2006 en is vernoemd naar M.J. Brusse (1873-1941).

In Undercover aan het Werk brengt hij de schaduwkant van de Nederlandse arbeidsmarkt aan het licht. Van Bergeijk werkte de afgelopen jaren undercover bij onder andere Wehkamp, Bol.com, Uber en in het aanmeldcentrum Ter Apel. Hij vertelt over de angst om betrapt te worden, de vele morele valkuilen van de undercoverjournalistiek en zijn groeiende weerzin tegen het zich voortdurend anders moeten voordoen dan wie hij werkelijk is.

Ik moet denken aan het boek Ik (Ali), een boek uit 1985 van de Duitse journalist en auteur Günter Wallraff. De Duitser beschrijft hoe hij twee jaar lang undercover werkte als Turkse gastarbeider bij verschillende bedrijven in West-Duitsland.

Dat was ook geen pretje, als je dat boek leest. In de veertig jaar tussen beide boeken is overigens niets verbeterd. Als je Van Bergeijks boek moet geloven. En waarom zouden we dat niet doen?

Er is niks nieuws onder de zon. Dat heb ik ergens anders dan weer gelezen. En zo is het.

Carel Copier

Het is vandaag precies 24 jaar geleden dat ik naar een Doe Maar-concert ben gegaan. Het was één van de zestien reünie-concerten, georganiseerd door toenmalige mobiele telefoon-provider Dutchtone. Zo'n eerste keer maakt altijd indruk.

Maar ik zou dit optreden niet hebben genoemd, als ik deze week niet op een andere manier aan de band moest denken. Carel Copier is namelijk deze week op 72-jarige leeftijd overleden. Hij was de eerste drummer van Doe Maar. Daarnaast nam hij ook de leadzang voor zijn rekening, zoals bij Nix Voor Jou. Dat nummer schreef hij met Joost Belinfante, ook een betrokken Doe Maar-lid.

Van het succes van de band heeft Copier nooit echt kunnen profiteren. Hij verliet Doe Maar voordat de hits kwamen. Bij de verschillende reünie-tournees was hij evenmin betrokken. Hoewel? Toen Doe Maar in 2016 in de Ziggo Dome stond, drumde en zong hij als gastartiest een aantal liedjes mee.

Naast muzikant was Copier ook kunstschilder. Hij is het tweede Doe Maar-lid dat is overleden; bassist en zanger Henny Vrienten overleed twee jaar geleden aan de gevolgen van longkanker.

Willem van Toorn overleden

Schrijver Willem van Toorn (1935-2024) is overleden. Hij gold als een kenner van de Praagse schrijver Franz Kafka.

Onder zijn redactie verscheen in 1982 de Querido's letterkundige reisgids van Nederland. Ik kwam dat boek op het spoor dankzij Joost Zwagerman. Hij schreef erover in zijn essay Tussen droom en daad in Dubbelstad - Alkmaar in feit en fictie:

"Alkmaar en het literaire leven, dat gaat kennelijk niet zo heel goed samen. In Querido's Letterkundige Reisgids van Nederland, het blader- en opzoekboek van niet alleen de geboorteplekken van schrijvers maar ook van de literair-artistieke broed- en verzamelplaatsen en de locaties van beroemde Nederlandse romans, heeft Alkmaar tweeëneenhalve bladzijde toebedeeld gekregen. Dat is minder dan - en ik doe een willekeurige greep - Arnhem, Deventer, Maastricht, Hilversum, Bussum, Groningen en Leiden. Voor degenen die even nodig hebben om dit feit te verwerken; het is weer ietsje meer dan Hoorn en Den Helder. Maar daar is ook alles mee gezegd."

Op Wikipedia lees ik dat op de Huizumer begraafplaats in Leeuwarden een hardstenen poëzietableau is geplaatst. Het gedicht is van Van Toorn. Het maakt deel uit van de poëzieroute, een traject met allemaal gedichten. Het was een afscheidscadeau aan vertrekkend burgemeester John te Loo.

Willem van Toorn was getrouwd met Ineke Holzhaus, en had twee dochters.