Bergen-Belsen

Gisteren was het de 'bevrijdingsdag' van Leeuwarden. Canadese soldaten kwamen via de Groningerstraatweg de stad in. Duitse bezetters hadden toen al het spreekwoordelijke hazepad genomen.

Een kleine 350 kilometer verderop waren de Britse geallieerden in Bergen-Belsen. Deze militairen bevrijdden dit concentratiekamp. Het kamp Bergen-Belsen werd na de bevrijding met de grond gelijkgemaakt en afgebrand, vanwege het zeer hoge risico van besmetting met tyfus en luizen.

Een van die overlevenden was Ischa Meijer en zijn ouders Jaap en Lize Meijer - Voet. Hoewel? Eigenlijk net niet, want de Meijers waren een paar dagen eerder met een transport uit het kamp vertrokken, met Theresienstadt als bestemming. Daar zijn ze nooit aangekomen.

Ook schrijver Abel Herzberg en psychiater Louis Tas zaten in dit verloren transport.

Maar niet Anne en Margot Frank. De zusjes overleden een paar weken voordat de Britten kwamen, in de veronderstelling dat de andere Achterhuis-onderduikers waren vergast. Wat zou er gebeurd zijn als ze wisten dat vader Otto nog leefde? Weliswaar in de ziekenbarak van Auschwitz, met de dood voor ogen, maar wel al in januari '45 bevrijd door de Russen?

Bevrijding, oorlog, de verhalen van vrijheid en kampen kunnen niet zonder elkaar. Ook niet na 80 jaar. Opdat we niet vergeten.

Bicornus

Tijdens mijn middagwandeling passeerde ik het bevrijdingsmonument Bicornus. Dit monument is te vinden aan de Lycklamastins. Op het moment van passeren stonden basisschoolleerlingen bij de Bicornus. Geen gek moment: het is vandaag de 80e bevrijdingsdag van Leeuwarden.

Die 15e april 1945 trokken de Canadezen via de Groningerstraatweg de stad binnen. De Duitsers waren die nacht ervoor al vertrokken, waardoor er nauwelijks tot niet werd gevochten.

De oprichting van het monument was een initiatief van het Comité Verzetsmonument Camminghaburen. Het is een eerbetoon aan vrouwelijke verzetsstrijders. De sculptuur van Tilly Buij werd in 1996 onthuld.

In het boek NOS 75 Jaar Bevrijding wordt het Leeuwarder ontzet niet vermeld. Gelukkig is op internet wel het een en ander te vinden, zoals op de site van 4 en 5 mei en de site Liberation Route Europe.

En er is het boek van Hessel de Walle, over vrouwen van het Friese verzet. Mooi om dat boek maar weer eens uit de kast te trekken en de komende tijd te lezen.

Keith Bakker

De Amerikaans-Nederlandse voormalige hulpverlener en mediapersoonlijkheid Keith Bakker is overleden aan de gevolgen van hartfalen. Bakker was bekend als ervaringsdeskundige in de verslavingszorg.

Schrijver Leon Verdonschot kwam in 2010 met het boek Keith Bakker: Pushing The Limits, waarin hij het levensverhaal van de man publiceerde. Dit boek staat inmiddels een tijdje in mijn boekenkast, nadat ik Verdonschot zag optreden.

Het optreden van Leon was samen met Nico Dijkshoorn, voor hun literaire theatershow Ook Voor Vrouwen. Ze lazen om en om verhalen voor uit hun eigen oeuvre, afgewisseld met optredens van Dijkshoorns band The Hank Five. Een van de verhalen die Verdonschot vertelde, ging over een dag met Keith Bakker. Ik meende dat dit verhaal in de biografie stond, maar ik kon het niet meer terugvinden.

Bakker is een Amerikaans-Nederlandse ex-verslaafde. Vanuit zijn ervaring heeft hij anderen geholpen in het afkicken. Verdonschot schreef een boek over Bakker en was een middag mee met hem op pad, in een afkickkliniek in Groningen. Daar zaten kinderen, die van hun verslaving wilden afkomen.

De Amerikaanse singer-songwriter en gitarist John Hiatt was er ook. ’s Avonds zou hij optreden in een concertzaal. Hij had een paar uur vrij en bezocht de kliniek. Nadat Hiatt wat had gespeeld en ervaringen waren gedeeld, vroeg een meisje of hij de man was van Have A Little Faith In Me. Want dat nummer kende dit meisje. Haar moeder zat ’s ochtends aan de keukentafel, met een fles alcoholische drank voor zich. Als ze weer gedronken had, zong ze Have A Little Faith In Me.

Nadat Verdonschot dit verhaal met het publiek had gedeeld, speelde The Hanks Five het nummer van Hiatt.

Bakker is 64 jaar geworden.

Jehannes Passy

In de Veertigdagentijd worden her en der de nodige Passies opgevoerd. De Matteüspassie, in alle nodige vertalingen en bewerkingen kent in Nederland een rijke traditie. Straks, zo rond het Paasweekend, zit de Grote Kerk van Naarden weer vol met kabinetsleden en volksvertegenwoordigers.

Gisteren zaten mevrouw Frits en ik in de Grote of Jacobijner Kerk in Leeuwarden. Daar werd de Fryske Jehannes Passy opgevoerd. Dit moderne klassieke stuk was gecomponeerd door Hoite Pruiksma, die ook de dirigent was van dienst.

Een passie vertelt het einde van Jezus' leven op aarde. Dat wil zeggen: de uren dat Hij door Pontius Pilatus werd veroordeeld, werd gekruisigd en werd begraven. Wat mij tijdens de uitvoering van deze Passy opviel, was de tegenstelling met het zien.

Zie de mens, zie de Koning, zie!

Dat klonk vooral tijdens deze passie. Dat is een spiegel voor de proloog uit het evangelie van Johannes. Daarin heeft de evangelist het over de Zoon des Mensen, die onder ons heeft gewoond, 'getabernakeld' (Johannes 1: 14).

We hebben het gezien. Aanschouwd. De duisternis ook, die heeft de Zoon, de Morgenster, ook gezien. Maar helaas - niet in haar macht gekregen.

Als dat het is wat wij in deze vastentijd oppikken, is dat al heel wat.

Tom Egbers

Journalist en presentator Tom Egbers vertrekt komende zomer bij de NOS. Hij gaat niet met pensioen, maar blijft werken. Wat dat werken precies inhoudt, zegt hij niet tegen het AD. Het kan dus van alles zijn.

Ik hoop dat Egbers weer gaat schrijven. Hij heeft drie boeken op zijn naam staan. Of nou ja, in mijn boekenkast staan drie boeken van zijn hand. De eerste is De Zwarte Meteoor, over de Zuid-Afrikaanse Heracles-voetballer Steve Mokone. Dit boek verscheen in 1995. Vijf jaar later werd het boek verfilmd; Ernst Jansz schreef er het lied Mooie Schoenen voor.

In 2002 kwam het vervolg op De Zwarte Meteoor: Twaalf Gestolen Jaren, over de gevangenisstraf die Mokone heeft uitgezeten. Indrukwekkend verslag over 'hoe De Zwarte Meteoor ten onder ging in New York'.

Het derde boek van Egbers in mijn kast is Rory Storm - Hoe de koning van Liverpool werd onttroond door The Beatles. Dit boek is uit 2012.

Egbers is een onderhoudende auteur. En schrijven is ook werken. Als hij dat nou blijft doen, is dat een mooie invulling van zijn werkzaam leven.

Titaantjes

Sinds vorig jaar lees ik mee met de ND Boekenclub. Zes boeken per jaar, om de twee maanden een nieuw boek. Heel actief ben ik niet, maar ik lees de boeken wel. Sommige boeken ken(de) ik al, wat een kwestie van herlezen is. Maar sommige boeken kende ik niet, zoals Nescio.

Zijn verhalenbundel De Uitvreter, Titaantjes en Dichtertje was in 2025 het eerste boek. Titaantjes begint met de zin 'Jongens waren we - maar aardige jongens'. Dit komt ook terug in het nummer Aardige Jongens, dat Henny Vrienten in 2008 opnam met Henk Hofstede en Frank Boeijen: Jongens waren we, aardige jongens, maar bij lange na geen kerels'.

Het zijn mooie dwarsverbanden tussen literatuur en muziek.

Dichter der Nederlanden

Na 25 jaar verdwijnt de titel Dichter des Vaderlands. De functie blijft overigens wel bestaan, maar dan onder de titel Dichter der Nederlanden. De titel zou niet meer passen, zo lees ik over de naamswijziging.

Dat zal wel. Ik denk aan Frenk der Nederlanden, en vraag me af wat hij vindt van deze verandering. Hij krijgt er beroepshalve opeens veel familie bij. Waar hij niet eens om gevraagd heeft.

Daniël Lohues en ‘aordig doen’

Met plezier las ik de column van Mark de Jager (’Gij zult oardig doen’, ND 21 februari). Hij haalt een tekst van Daniël Lohues aan: Aordig doen tegen mensen die niet aordig doen, want die benn aordigheid ‘t hardste neudig’. Het christelijke liefdesgebod op z’n Drents.

Mooi, en terecht ook wel. Maar De Jager weet misschien niet dat Lohues zich ontwikkelt, als mens en als singer-songwriter. Een jaar na het lied dat De Jager citeert, kwam Lohues met het lied A’j Joe Verkleden As Schaop.

Lohues: A’j joe verkleden as schaop / kommen de wolven joe nao / Ik zee ‘t eerst andersumme / Da’j altied aordig doen moeten / Mar nou weet ik waorumme / Dat lang niet altied goed komp.’

Frits Tromp, Leeuwarden

Lohues

Een Cypriotische priester moet in de stad Limassol voor de rechter komen vanwege een beschuldiging van geluidsoverlast. Hij zou volgens Cypriotische media de kerkklokken overdreven hard luiden, waardoor bewoners in de wijde omtrek er last van hebben.

Ik moet denken aan het liedje Hij Wol De Klokken Laoten Luuden van Daniël Lohues. Het nummer is terug te vinden op Allennig II uit 2008. Hij schreef het naar aanleiding van een uitzending van Pauw & Witteman, waarin de Tilburgse pastoor Harm Schilder te gast was, vanwege de geluidsoverlast die het luiden van de klokken van zijn kerk voor buurtbewoners in de omliggende Tilburgse wijk teweegbracht.

Hij had het luiden der klokken als compromis reeds beperkt tot één minuut in plaats van drie, maar dat mocht niet baten. Langs juridische weg wisten de wijkbewoners de kerkklokken het zwijgen op te leggen.

Maar ik weet niet hoe Hij Wol De Klokken Laoten Luuden klinkt in het Cyrpriotisch.

Namen #1

Een kleine afwijking van mij is het zoeken naar bijzondere voor- en achternamen. Sommige namen klinken namelijk als poëzie, als literatuur. De online encyclopedie Wikipedia is een uitstekende bron voor dit soort namen. Omdat ze zo mooi zijn, wil ik ze met een onregelmatige serie vereeuwigen. Vandaag dan aflevering 1 van de namen-serie.

Leopold Raymond Maurice François Marie Ghislain graaf Lippens

Wouter Lydia Raymond Maria Vandenhaute

Bart Albert Liliane De Wever

Mark Peter Gertruda Andreas van Bommel

Roger Philemon Vanden Stock

Willy René Josephina Wellens

Thibaud Christa Philippe Verlinden

Johannes Anthonius Cornelus Maria (Jan) de Jong

Mattijs Pieter Bernhard (Mattijs) Manders

Henricus Maria Adrianus (Eric) Gudde

Antonie Frederik Christiaan (Ton) van Dijk

Maria Bertha Petrus (Miet) Smet

Luc Constant Hélène Van den Brande

Patrick Yvonne Hugo Dewael

André Raphael Jean-Marie Maurice Antoine Damseaux

Siegfried Theofiel Hortense Bracke

Bartolomeus Jozef Lodewijk Rosalia (Bart) Somers

Gwendolyn Angeline Albert Maria Rutten

Marc Ernest Elisabeth Robert Juliette Verwilghen

Eddy Seraphina Maria Boutmans

Elke Inge Jan Sleurs

Wilfried Achiel Emma Martens

Hendrikus Wilhelmus Maria (Dick) Schoof

Nicolaas Petrus Maria (Nico) Schoof

Myriam Therese Selimé Aimée Guarda Elisabeth Josef Hubertus Freiin von Fürstenberg

Maximilianus Victor Eugène Hubertus Josef Maria (Max) graaf de Marchant et d'Ansembourg

Lambertus Joseph Rudolf Jean Baptiste Wilderich Gerardus Evermarus Maria graaf de Marchant et d'Ansembourg

Henricus Petrus Theresia Maria (Henk) Willems

Ronny Cerille Elodie (Ron) Barbé

Pieter Helenus Wigbold Floris Tellegen

Franciscus Joannes Ambrosius (Frank) IJsselmuiden

Joseph Simon Cornelis Maria (Jos) Louter

Jacqueline Sanders-van Maarsen

Jacqueline Sanders-van Maarsen is overleden. Zij zat bij Anne Frank in de klas; de meiden sloten een hechte vriendschap.

Over haar vriendschap met Anne Frank schreef Van Maarssen twee boeken: Ik Heet Anne, Zei Ze, Anne Frank en De Erflaters. In beide boeken komt ook haar eigen levensgeschiedenis aan bod. Van Maarsen werd 30 januari 1929 in Amsterdam geboren als dochter van een Joodse vader en een moeder die uit Frankrijk kwam.

Jacqueline van Maarsen is 96 jaar geworden.

Gerwin van der Werf

Je kunt natuurlijk niet alles weten. Zo kende ik de schrijver Gerwin van der Werf nog niet. Tot deze week had ik nog niet van hem gehoord. Nu wel, want hij schrijft het Boekenweekgeschenk 2025.

Van der Werf werd uit 149 anonieme inzendingen verkozen met zijn verhaal De krater. "Een droom voor iedere schrijver", reageert de auteur, die behalve schrijver muziekdocent en columnist bij Trouw is.

Dit jaar bestaat de Boekenweek 90 jaar en om dat jubileum te vieren schreef de organisatie een wedstrijd uit, waarbij auteurs anoniem een manuscript konden insturen. De jury wist dus niet met wie ze te maken hadden. Doorgaans vraagt de organisatie een auteur rechtstreeks om het jaarlijkse Boekenweekgeschenk te schrijven.

Van der Werf heeft al zeven boeken op zijn naam staan. Dit jaar is een mooie aanleiding om me in zijn oeuvre te verdiepen.

Bookstore Day

Over twee maanden is het weer Record Store Day. Dat is die ene dag in het jaar om de onafhankelijke platenzaak te steunen. Ter promotie van die dag worden leuke en bijzondere releases op de markt gebracht.

Een paar jaar geleden hadden de boekhandelaren hun literaire equivalent. De Bookstore Day. De ene dag in het jaar om de onafhankelijke boekwinkel te steunen. Door leuke en bijzondere uitgaven te kopen bij die boekenzaak.

Helaas bestaat die niet meer, Bookstore Day. Jammer. Want zoals je muziekverzamelaars hebt, zo heb je ook bibliofielen. Soms vallen die groepen samen. Maar deze boeken-feestdag is niet meer voor me weggelegd. Ik moet het doen zonder bibliofiele extraatjes.

Althans, die extraatjes die voor die ene dag in het jaar gemaakt worden. Gelukkig valt er altijd wel iets te vinden. Als je goed kijkt. En ook als je minder goed kijkt.

OLV van de polder

Hoeveel mensen hebben dit weekend stilgestaan bij de watersnood van 1953? In de nacht van zaterdag 31 januari op zondag 1 februari 1953 werd (voornamelijk) Zeeland getroffen door een ramp, waarbij ruim 1800 mensen de dood vonden.

Misschien trad Broeder Dieleman wel ergens op tijdens een herdenking. Bij de watersnoodramp denk ik aan zijn lied O.L.V. van de polder. Vanwege dit gedeelte in zijn tekst:

maant de sturm tot stilte

oud de golven in bedwamg

zurg da we ier in vrede leven

en de kinders nooit mee bang

laat ons ier in vrede leven

bewaar ons voo de sturmvloed

zegen oek mm allerliefste

die zo mooi is en zo goed

onze lieve vrouwe van de polder

onze lieve vrouwe van de polder

Storm Éowyn

Afgelopen week raasde Storm Éowyn over Ierland. De storm had de nodige schade tot gevolg - nooit leuk.

De naam is dan wel weer bijzonder. De storm is namelijk vernoemd naar een personage uit The Lord Of The Rings (In de ban van de ring) van J.R.R. Tolkien. Éowyn komt voor in het tweede deel uit de trilogie, De Twee Torens.

Zo kan een storm ook een literair educatief feitje hebben.

Maar je wilt liever niet zo'n storm meemaken, natuurlijk.

De achttien dooden

Onlangs bezochten mevrouw Frits en ik het herinneringscentrum Kamp Westerbork. In dit kamp werden tijdens de Tweede Wereldoorlog Joden opgevangen. Eerst als vluchtelingen, later als gevangenen van het doorgangskamp.

Het centrum bestaat uit twee delen: een museum en het kamp zelf. Om van het museum naar het kamp te gaan, moet je ruim 2 kilometer afleggen. Dat kan met een pendelbus, maar ook wandelend. Twee wandelroutes leiden je van museum naar kamp: een paarse route en een groene route.

Wij liepen heen over het paarse pad, terug namen we het groene pad. Op de terugweg passeerden we een zwerfkei. Hier is het gedicht Het lied der achttien dooden van Jan Campert te lezen. Een indrukwekkend stuk poëzie over de executie van achttien verzetsstrijders.

Jan Campert. Hij maakte met Jan Mulder dagelijks de column CaMu in de Volkskrant. Hij is de vader van schrijver Remco. Jan was vlak voor de oorlog drie jaar getrouwd geweest met Clara Eggink, de (ex-)vrouw van J.C. Bloem.

Enfin.

Indrukwekkend, dat gedicht van Jan R. T. Campert. Ook een goede plek om de eerste strofe van dat gedicht op die plek af te drukken. Op een zwerfkei - Drenthe heeft wel wat met grote stenen. En op de route tussen kamp en museum, tussen herinneren en verder leven. Zoiets.

Gesloten huis

De afgelopen weken heb ik het boek Gesloten Huis van Nicolaas Matsier gelezen. Herlezen, eigenlijk. Ik kwam een treinkaartje tegen (nog zo'n papieren geeltje) met de datum van 25 september 2010. Vijftien jaar geleden dus. Toen las ik het boek voor het eerst.

Ik kwam het boek op het spoor, nadat ik eerder De Bijbel Volgens Nicolaas Matsier had gelezen. Het boek beviel me wel, en ik wilde daarom ook wat anders van de auteur lezen. Gesloten Huis gaat over drie kinderen - twee zonen en een dochter - die het ouderlijk huis leegmaken na het overlijden van moeder.

De objecten brengen herinneringen naar boven bij de schrijver. Maar ook komt een psychische periode ruimschoots aan bod, een inzinking van de hoofdpersoon. Daar wordt in het tweede gedeelte van het boek uitvoerig bij stilgestaan.

Gesloten Huis is een autobiografische roman. Een roman, dus niet alles klopt helemaal met de werkelijkheid. Maar wel autobiografisch, dus veel elementen kloppen wel degelijk. Zoals de naam van de hoofdpersoon. Dat is niet Nicolaas Matsier, maar Tjit Reinsma. Want zó heet de in Krommenie geboren schrijver en neerlandicus; Nicolaas Matsier is de schrijversnaam van Reinsma.

Vijftien jaar zat er tussen het lezen en herlezen van Gesloten Huis. Ik herinnerde me niets meer van het boek, het was alsof ik het voor het eerst las. Een bijzonder boek. Een goede tip voor een literatuurkring.

Drenthe

Zou er uit Drenthe iets goeds kunnen komen?

Ik denk het wel. Daniël Lohues komt er vandaan. Elly en Rikkert wonen al sinds jaar en dag in een Drents gehucht. Anne de Vries heeft jaren gewoond en gewerkt in de provincie - zijn boek Bartje ("Ik bid niet veur bruine bonen") is een regionale klassieker.

Binnenkort gaan mevrouw Frits en ik voor een paar dagen naar een Drents dorp. Ik verheug me er op. Het is her en der wat lezen, ter voorbereiding. Wat luisteren. Wandeltochten opzoeken. En boeken in de tas stoppen. Lekker weg. Mooi vooruitzicht, met de grijze dagen die we al weken hebben.

Victoria Hotel

Het is leuk om te zien dat iets bestaat waar je over hebt gelezen. Vorige week waren mevrouw Frits en ik in Amsterdam. Tegenover het Centraal Station staat het Victoria Hotel. Het leuke van dit hotel is dat hier een kamer is te zien, dat geen onderdeel uitmaakt van dat hotel.

Het Victoria Hotel is gebouwd rondom deze kamer. Hoe dat is gegaan, wordt verteld in Publieke Werken van Thomas Rosenboom uit 1999. Hij beschrijft in dit boek onder meer het verhaal van vioolbouwer Walter Vedder, die woont op de plek waar dit hotel gebouwd moet worden.

Dat huis is nog steeds te zien in het hotel. Het is zelfs pontificaal te zien als je het station verlaat. Daar geniet ik van.

Jonas Daniël Meijerplein

De afgelopen dagen waren mevrouw Frits en ik in Amsterdam. We bezochten het Joods Cultureel Kwartier, de wijk in Mokum waar veel Joodse instellingen zijn.

Het was voor ons beiden de eerste keer dat we deze musea en herdenkingsplekken bezochten. Dat betekende veel informatie. Een groot deel van die info was ons wel bekend vanuit de vaderlandse geschiedenis.

Maar het blijft indrukwekkend om te zien hoe de Holocaust in Nederland is uitgevoerd.

We passeerden onder meer het Jonas Daniël Meijerplein. Ik moest bij dit plein gelijk denken aan Een Foto, een gedicht van Willem Wilmink. Hij beschrijft hierbij een foto die gemaakt is tijdens de razzia van zaterdag 22 en zondag 23 februari 1941. Herman van Veen zong het gedicht, dat zo typisch Willem Wilmink is:

Soms moet ik er ook aan denken

hoe het die andere zoon vergaat

die ontdekte, kijk mijn vader

is die lachende soldaat

Jonas Daniël Meijer (1780 - 1834) was de eerste Joodse advocaat in Nederland. Zijn naam is onlosmakelijk verbonden met de Joodse geschiedenis van ons land. Bijzonder, hoe zoveel historie in één naam samengebald wordt.

De komende periode zal ik vaker iets plaatsen over hoe het Joods Cultureel Kwartier indruk heeft gemaakt op ons. En hoe die indruk in lied en literatuur terugkomen.

Een voetnoot in de geschiedenis

Jean-Marie Le Pen, oprichter en boegbeeld van de extreemrechtse politieke partij Front National, is overleden.

De Franse politicus zat nooit om een controversiële uitspraak verlegen. Zo kon volgens hem het immigratieprobleem worden opgelost "door het ebolavirus te gebruiken" en noemde hij de gaskamers van nazi-Duitsland "niet meer dan een voetnoot in de geschiedenis".

Die laatste uitspraak uit de jaren 80 herhaalde hij in 2015 in een interview, waarna hij werd vervolgd en beboet vanwege het bagatelliseren van een misdaad tegen de menselijkheid.

Ik weet niet welke geschiedenisboeken Le Pen gebruikte, maar een voetnoot zijn die gaskamers nooit geweest. Boekenkasten zijn volgeschreven over deze moordmachines. Zoals De Nazi moordfabrieken van Ton Roozeboom.

Het is een fotoboek met afbeeldingen uit heden en verleden van de vier vernietigingskampen in Polen uit de Tweede Wereldoorlog, aangevuld met getuigenverklaringen en andere teksten.

Le Pen is 96 jaar geworden.

Guus Luijters

Schrijver Guus Luijters is overleden. In 2012 kwam hij met het boek In Memoriam, waarin hij alle namen van de 17.964 vermoorde Nederlandse Joodse kinderen publiceerde. Naar Frans voorbeeld, waar in 1995 een vergelijkbaar boek van verscheen.

In voorbereiding op dit immense boek, schreef Luijters het gedicht Sterrenlied, waarin hij een stem geeft aan Sientje Abrams, een van de vermoorde kinderen uit de Amsterdamse Rapenburgerstraat. Het gedicht eindigt met de namen van de 331 kinderen - ik houd het nooit droog als ik die lijst zie.

Guus Luijters is 81 jaar geworden.

Dirk van Weelden

Mevrouw Frits en ik wandelen vaak. Voor mij een noodzakelijk gebeuren, voor mijn vrouw een leuk uitje. Je kunt van Leeuwarden zeggen wat je wilt, maar het heeft alles wat je nodig hebt.

Onder meer een heus park. Vooruit, het ligt nét in de gemeente Tytsjerksteradiel, maar vanuit onze stek op loopafstand. Mits je de wandelschoenen aantrekt en de tijd neemt voor de wandeling.

Officieel heet dit park Park Vijversburg, hoewel de volksmond het heeft over het Bos van Ypey. In dit park zijn verschillende beeldende kunsten verstopt. Waaronder het beeld Mutatis Mutandis van Dirk van Weelden.

Ik ken hem. Dat wil zeggen: zijn naam komt me bekend voor. Geen wonder, want samen met Martin Bril vormde hij een schrijversduo.

Bril studeerde vanaf 1978 filosofie aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij voltooide zijn studie niet.....Tijdens zijn studententijd in Groningen schreef hij voor het linkse studentenblad Nait Soez'n en maakte hij kennis met Dirk van Weelden. Samen publiceerden zij in 1987 het boek Arbeidsvitaminen.

Bril heb ik altijd gevolgd, Van Weelden minder. Maar die laatste kom ik vaak tegen. Op verrassende plekken, als beeldend kunstenaar.

A Farewell to Arms

In de Verenigde Staten zijn per 1 januari weer auteursrechten vervallen. Dat gebeurt in Amerika na 95 jaar. De eerste versie van de Belgische stripfiguur Kuifje is voortaan publiek domein geworden. Net als Popeye.

Maar ook het boek A Farewell to Arms van Ernest Hemingway. Het boek is tot tweemaal toe verfilmd onder dezelfde titel. In 1932 was de eerste boekverfilming, van de hand van regisseur Frank Borzage. In 1957 deden Charles Vidor en John Huston een tweede verfilming. In Love and War van Richard Attenborough is ook een verfilming van Hemingway's boek.

Misschien een goede reden om dit boek in de tas te stoppen, voor wanneer ik er voor een paar dagen tussenuit ga.

Het komt overigens vaker voor dat een boek meerdere keren op het witte doek wordt gebracht. Zoals Een dagje naar het strand (1962) van Heere Heeresma. Simon Hesera maakte in 1969 een verfilming op basis van een scenario van Roman Polański, in 1984 deed Theo van Gogh de verfilming op basis van Heeresma's scenario.

En zijn van de boeken van Ian Flemming over James Bond ook niet meerdere verfilmingen gemaakt? Financieringen zijn vaak een bron van al dan niet officiële boekverfilmingen rond de Britse MI6-spion.

Ernest Hemingway. Hij verhuisde in 1928 naar Key West, waar hij werd geïnspireerd tot de de novelle De oude man en de zee. Daar kreeg hij in 1953 de Pulitzer Prize voor. Een jaar later ontving Hemingway de Nobelprijs voor de Literatuur, "voor zijn meesterschap in de kunst van het vertellen, meest recentelijk gedemonstreerd in The Old Man and the Sea en voor de invloed die hij heeft uitgeoefend op de contemporaine stijl".

Vanaf volgende week heb ik wat tijd en ruimte, een soort vakantie. Dat biedt gelegenheid om het werk van Hemingway weer eens uit de kast te trekken.

Gelukkig nieuwjaar

Een goed en gelukkig 2025 toegewenst! Dat dit jaar opnieuw een jaar mag zijn waarin literatuur en muziek elkaar ontmoeten. Bij voorkeur thuis, in de leesstoel. Maar ook op al die andere plekken.