Reizen zonder Jan

Een vriend van mij vroeg me regelmatig of ik het boek Reizen Zonder John kende. Een boek van Geert Mak, de geschiedenis-onderwijzer die je op je middelbare school gehad wilde hebben.

Het boek van Mak verscheen in augustus 2012; binnen een half jaar was Reizen Zonder John aan de tiende druk toe. Mak gaat 'op zoek naar Amerika'. Dat doet hij niet zomaar, maar Mak gebruikt hiervoor het boek Travels With Charley van John Steinbeck als leidraad.

Steinbeck heeft dezelfde ondertitel als Mak's boek (of heeft Mak zijn ondertitel juist weer geleend?): In search of America. Travels With Charley verscheen in 1962 voor het eerst, toen bij de New Yorkse uitgever Viking Press. Ik heb een Penguin-editie op de kop kunnen tikken.

Waar Steinbeck reist met zijn hond Charley, reist Mak zonder John. Geen reisgezelschap. Het zijn twee reizen. Steinbeck wilde in 1960 met zijn tocht door de Verenigde Staten de stand van zijn land opmaken. Mak wilde precies een halve eeuw later kijken hoe de Stars and Stripes er bij hingen.

Het boek van Steinbeck verscheen twee jaar later, in hetzelfde jaar waarin hij de Nobelprijs voor de Literatuur kreeg toegekend. Voor Mak was zijn reisverslag voor de States het Amerikaanse equivalent van zijn In Europa, waarin Mak aan het einde van het vorige millennium door het Oude Continent doorkruiste en daar verslag van deed.

Steinbeck reisde alleen, samen met zijn hond. Maar mevrouw Steinbeck, Elaine, was ongeveer de helft van de rit bij haar echtgenote. Mak reisde alleen, zonder John. Maar dan wel weer met zijn eigen wederhelft. 

***

Ik moest aan deze boeken denken, vandaag. Mijn vriend vraagt het me niet meer. Zijn reis in het ondermaanse bestaan is vandaag acht jaar geleden ten einde gekomen.

Maar zo'n druilerige en regenachtige dag als vandaag is een goede aanleiding om beide reisverhalen uit de kast te trekken. Twee kronieken van dezelfde reis, geschreven in een verschillende tijd en door andere auteurs. Boeiend.

En een semi-literaire manier om mijn vriend een saluut te brengen.